«Οι περιβαλλοντικές υποδομές καλλιεργούν το σεβασμό»

 Πηγή: Έντυπη έκδοση “Ωρα της Φωκίδας”

Δεν αφήνει παράθυρο αισιοδοξίας για την αποκατάσταση των παλαιών επιφανειακών αποκαλύψεων ο Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος κ. Ιωάννης Ταγκαλέγκας, τονίζοντας εμμέσως πλην σαφέστατα πως ότι δεν προκύπτει από συμβατικές υποχρεώσεις των εταιριών δεν κατοχυρώνεται.

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στην ΩτΦ υποστηρίζει ότι η έλλειψη «περιβαλλοντικών» υποδομών και παράλληλα οι μη τακτικοί έλεγχοι λόγω υστέρησης των υπηρεσιών σε στελεχιακό δυναμικό μπορεί να προκαλέσουν φαινόμενα συνειδησιακής χαλαρότητας ιδιωτικών εταιρειών για περιβαλλοντικά θέματα και κυρίως ως προς τη διαχείριση αποβλήτων.

Στην περιφέρειά μας πάντως ξεκαθαρίζει ότι διενεργούνται συστηματικά από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας έκτακτοι έλεγχοι. Καθιστά σαφές ότι η παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας κατ’ εξακολούθηση είναι ασύμφορη, καθώς «εκτός από τις διοικητικές κυρώσεις οι παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας διαβιβάζονται στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές για την επιβολή και ποινικών κυρώσεων που επίσης περιλαμβάνουν και πρόστιμα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει.

Αν και για το βιολογικό Ιτέας βγήκε ονομαστική πρόσκληση για να κατοχυρωθεί το έργο, ο βιολογικός της Άμφισσας θα πρέπει να ανταγωνιστεί παρόμοια έργα δήμων της Στερεάς. «Το έργο θα συμμετέχει στην πρόσκληση για ένταξη χρηματοδότησης, πλην όμως έχει να ανταγωνιστεί ανάλογα έργα της Στερεάς Ελλάδας», τονίζει ο κ. Ταγκαλέγκας.

Παράλληλα, εξηγεί ότι το τεράστιο ζήτημα της διαχείρισης των αποβλήτων για τους παραλίμνιους οικισμούς μπορεί πλέον να προσδοκά μόνο σε πολιτική λύση. Επικαλούμενος την τροποποίηση της Α5 και το δήμο Δωρίδας σημειώνει ότι «αναζητείται πολιτική (;)  «λύση» συνδυαστικά με την ΕΕΛ Φυλακών Μαλανδρίνου κυρίως ως προς την τελική διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων που τώρα είναι ευνοϊκότερη ως προς τις αποστάσεις από την ανώτατη στάθμη της λίμνης του Μόρνου».

Βαριά τα πρόστιμα  και οι κυρώσεις

ΩτΦ: Υπάρχουν πολλά και σοβαρά προβλήματα στη διαχείριση των αποβλήτων των εταιρειών. Οι υπηρεσίες της Περιφέρειας τα εντοπίζουν ή τα πρόστιμα που βλέπουμε είναι από αυτό που αποκαλούμε «καρφωτές»;

Ι.Τ.: Διενεργούνται συστηματικά από τις υπηρεσίες της Περιφέρειας έκτακτοι έλεγχοι για να διαπιστωθεί η εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, βάση προγράμματος που καταρτίζεται σύμφωνα με το είδος της παραγωγικής διαδικασίας κάθε επιχείρησης, το είδος των παραγόμενων αποβλήτων, τα ευρήματα των προγενέστερων ελέγχων και το βαθμό συμμόρφωσής της, καθώς επίσης βάση των διαπιστώσεων των μετρήσεων των περιβαλλοντικών παραμέτρων που διενεργεί το παρατηρητήριο περιβάλλοντος. Σε κάθε περίπτωση βέβαια διερευνώνται και όλες οι καταγγελίες συμπληρωματικά των ανωτέρω και επιβάλλονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις.

ΩτΦ: Τα πρόστιμα που βλέπουμε είναι χαμηλά. Μήπως συμφέρει μια επιχείρηση να τα πληρώνει, αντί να κάνει μια σύμβαση με εταιρεία που θα έχει κατά πολύ υψηλότερο κόστος;

Ι.Τ.: Το ύψος του προστίμου εξαρτάται από το είδος, την έκταση, τον αριθμό των περιβαλλοντικών παραβάσεων ενώ συνυπολογίζεται και αυξάνεται σε τυχόν υποτροπή ή μη συμμόρφωση της επιχείρησης. Επίσης εκτός από τις διοικητικές κυρώσεις οι παραβάσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας διαβιβάζονται στις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές για την επιβολή και ποινικών κυρώσεων που επίσης περιλαμβάνουν και πρόστιμα.

Μεγάλος ο ανταγωνισμός για το ΒΙΟΚΑ Άμφισσας

ΩτΦ: Στο νομό μας έχουμε πολλά και σοβαρά μέτωπα ανοικτά με το περιβάλλον. Βιολογικός Ιτέας και Βιολογικός Άμφισσας που χρήζουν άμεσης επέμβασης και πρέπει να ενταχθούν. Είναι εξασφαλισμένα τα κονδύλια για αυτά τα έργα; Γιατί δόθηκε παράταση για την προθεσμία υποβολής προτάσεων, δεν ήταν έτοιμοι οι δήμοι;

Ι.Τ.: Σύμφωνα με πληροφορίες από το Δήμο Δελφών το έργο της Ιτέας που περιλαμβάνει ΒΙΟΚΑ Ιτέας και αποχέτευση Κίρρας είναι ώριμο από άποψη μελετών (διαθέτει ΑΕΠΟ) και περιλαμβάνεται σε ειδική ονομαστική πρόσκληση (αντίστοιχων έργων της Στερεάς Ελλάδας) που έχει βγεί.  Αναμένεται να ενταχθεί στο νέο ΕΣΠΑ.

Για το έργο του εκσυγχρονισμού  του ΒΙΟΚΑ Άμφισσας, αναμένεται η έκδοση   περιβαλλοντικών όρων, για την οποία εκκρεμεί μόνο η γνωμοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΠΕΣΠΑ) Θεσσαλίας – Στ. Ελλάδας, ενώ η Επιτροπή Περιβάλλοντος Στερεάς Ελλάδας, έχει ήδη γνωμοδοτήσει θετικά. Το έργο θα συμμετέχει στην πρόσκληση για ένταξη χρηματοδότησης, πλην όμως έχει να ανταγωνιστεί ανάλογα έργα της Στερεάς Ελλάδας.

Αναζητείται πολιτική (;)  «λύση»

ΩτΦ: Τα προβλήματα της Φωκίδας δεν σταματούν όμως στους δυο βιολογικούς του δήμου Δελφών, καθώς στον έτερο δήμο υπάρχει σοβαρό πρόβλημα με την απένταξη του παραλίμνιου αγωγού από το ΕΠΠΕΡΑΑ που θα έδινε λύση στους παραλίμνιους οικισμούς και τους επαγγελματίες που ταλανίζονται από τους σκληρούς περιοριστικούς όρους για την προστασία της Λίμνης. Μετά την απένταξη του έργου ποια λύση μπορεί να υπάρξει και σε ποιο βαθμό μπορεί να συμβάλει η περιφέρεια;

Ι.Τ.:  Πρόκειται για το έργο «Αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων οικισμών περιοχής Μόρνου Δήμου Λιδωρικίου»:

Το έργο σκοπό είχε να συλλέξει τα λύματα των οικισμών γύρω από τη λίμνη του Μόρνου και των φυλακών Μαλανδρίνου και να τα οδηγήσει εκτός λεκάνης απορροής της λίμνης συμβάλλοντας έτσι στην προστασία της ευρύτερης περιοχής (σύμφωνα και με την ισχύουσα νομοθεσία προστασίας της λίμνης). Η λίμνη και η γύρω απ’ αυτή περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον διότι αποτελεί τμήμα της λεκάνης απορροής της τεχνητής λίμνης του Μόρνου, η οποία αποτελεί τη σημαντικότερη πηγή ύδρευσης της Αθήνας. Ειδικότερα, εκτιμάται ότι η κατασκευή και λειτουργία των έργων θα έχει ως συνέπεια:

Την επεξεργασία των αστικών λυμάτων του μεγαλύτερου τμήματος του πληθυσμού της ευρύτερης περιοχής, τα οποία διοχετεύουν σήμερα, στην πλειονότητα τους, σε απορροφητικούς βόθρους.

•Η κατασκευή της νέας Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (Ε.Ε.Λ.), πιθανώς θα εξυπηρετήσει και άλλους οικισμούς της περιοχής, οι οποίοι δεν θα συνδεθούν με το αποχετευτικό δίκτυο. Τα απόβλητα από ορισμένες τοπικές βιοτεχνικές δραστηριότητες (πχ : τυροκομεία) θα μπορούν να επεξεργαστούν στην νέα μονάδα Ε.Ε.Λ., κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.

•Τη μείωση της ρύπανσης του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα της ευρύτερης περιοχής.

•Την προστασία των εδαφικών πόρων της περιοχής από την ανεξέλεγκτη διάθεση μη επεξεργασμένων λυμάτων σε αυτά (υπερχειλίσεις βόθρων, εκκενώσεις βυτιοφόρων κλπ).

Το έργο «Αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων οικισμού περιοχής ταμιευτήρα Μόρνου», έχει πάρει περιβαλλοντική αδειοδότηση και είχε ενταχθεί  με συνολικό προϋπολογισμό 17.096.700,10 € (με κωδικό MIS 340102 αρ. πρωτ. Απόφασης 174998/22-12-2011) στον άξονα προτεραιότητας 02 «Προστασία και Διαχείριση Υδατικών Πόρων του Ε.Π. «Περιβάλλον – Αειφόρος Ανάπτυξη», συγχρηματοδοτούμενο  από το ταμείο συνοχής και είχε  υπογραφεί προγραμματική σύμβαση μεταξύ του Δήμου Δωρίδας και της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας. Το έργο έχει ήδη απενταχθεί, ενώ έχει πληρωθεί από το Ε.Σ.Π.Α. το υποέργο «Μελέτη αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων οικισμών περιοχής Μόρνου Δήμου  Λιδωρικίου»  ποσό  792.936,43 €.

Ιστορικά στοιχεία :

•Το ανωτέρω έργο «Αποχέτευση και επεξεργασία λυμάτων οικισμού περιοχής ταμιευτήρα Μόρνου», θεωρήθηκε «ακριβή λύση» ως κατασκευή αλλά και ως λειτουργικό κόστος. Αυτό προέκυψε κατά κάποιο τρόπο «αναγκαστικά» αφού οι απαγορευτικές διατάξεις προστασίας της λίμνης του Μόρνου (Υ.Α. Α5/2280/1983 – ΦΕΚ 720/Β/13.12.1983 «Προστασία των νερών που χρησιμοποιούνται για την ύδρευση της περιοχής Πρωτευούσης από ρυπάνσεις και μολύνσεις»), δεν επέτρεπαν τη διάθεση κάθε είδους λυμάτων, εντός της ζώνης των 10.000 μ. από την ανώτατη στάθμη  της λίμνης  Μόρνου.

Έτσι στη μελέτη προβλέφθηκε να οδηγούνται τα επεξεργασμένα λύματα (με αγωγό μήκους 27 χλμ.) εκτός της λεκάνης απορροής κατάντη του φράγματος, αυτό όμως αύξησε και το κατασκευαστικό και το λειτουργικό κόστος. 

•Η παλιά Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Λιδωρικίου, η οποία κατασκευάστηκε πριν 25 περίπου έτη, δεν αδειοδοτήθηκε και δεν λειτούργησε ποτέ και το κόστος για να καταστεί λειτουργική θα ήταν υπερβολικά μεγάλο. Επιπλέον η εγκατάσταση αυτή θα χρησιμοποιούσε ως αποδέκτη γειτονικό ρέμα που καταλήγει στη λίμνη, γεγονός απαγορευτικό σύμφωνα με τις διατάξεις προστασίας της λίμνης.

•Η ΕΕΛ Φυλακών Μαλανδρίνου εξυπηρετεί τις ανάγκες των φυλακών, δεν διαθέτει αποδέκτη με αποτέλεσμα η λειτουργία της να επιβαρύνεται υπέρογκα με το κόστος μεταφοράς των επεξεργασμένων στο ΒΙΟΚΑ Άμφισσας ή Γαλαξιδίου. Δεν έχει αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά, βρίσκεται αρκετά χρόνια στη διαδικασία περιβαλλοντικής αδειοδότησης (ανασταλτικός παράγοντας οι απαγορευτικές διατάξεις για τη λίμνη του Μόρνου).

Τροποποίηση της Υ.Α. Α5/2280/1983 – ΦΕΚ 720/Β/13.12.1983 «Προστασία των νερών που χρησιμοποιούνται για την ύδρευση της περιοχής Πρωτευούσης από ρυπάνσεις και μολύνσεις» με το ΦΕΚ 3504/Β/29-12-2014

Άρθρο 11 Α -  Μεταβατικές Διατάξεις της Απόφασης Αριθ. Γ1(δ)/ ΓΠ οικ. 112203 (1) (Φ.Ε.Κ. 3504/Β’/29-12-2014) «Τροποποίηση− συμπλήρωση της υπ’ αριθ. Α5/2280/83 (ΦΕΚ 720/Β/83) Υγειονομικής Διάταξης σχετικά με την ‘προστασία των νερών που χρησιμοποιούνται για την ύδρευση της περιοχής Πρωτεύουσας από ρυπάνσεις και μολύνσεις’, όπως τροποποιήθηκε − συμπληρώθηκε με τις Υγειονομικές Διατάξεις Α5/3257/84 (ΦΕΚ 898 Β΄/1984 και 56 Β΄/1985), Α5/5180/88 (ΦΕΚ 891 Β΄/1988) και υπ’ αριθ. οικ.131835/5.12.2005 (ΦΕΚ 1744/Β΄/ 13.12.2005), όπου προβλέπεται :  

«Επιτρέπεται κατ’ εξαίρεση η λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων του οικισμού Λιδωρικίου και του σωφρονιστικού καταστήματος Μαλανδρίνου με την προϋπόθεση ότι τα επεξεργασμένα λύματα θα διατίθενται σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση 145116/2011 (Β/ 354) είτε με υπεδάφια διάθεση σε απόσταση μεγαλύτερη των 1.500 μέτρων από τα όρια της ανώτατης στάθμης της λίμνης ή στο έδαφος σε απόσταση μεγαλύτερη των 3.500 μέτρων από τα όρια της ανώτατης στάθμης της λίμνης και πάντα σύμφωνα με την κοινή υπουργική απόφαση 145115/2014 (ΦΕΚ Β/354)».

Εν κατακλείδι, με βάση την ανωτέρω τροποποίηση και σύμφωνα με πηγές από το Δήμο Δωρίδας, αναζητείται πολιτική (;)  «λύση» συνδυαστικά με την ΕΕΛ Φυλακών Μαλανδρίνου (εταιρεία που «τρέχει» την περιβαλλοντική αδειοδότηση της ΕΕΛ φυλακών : ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε.») , κυρίως ως προς την τελική διάθεση των επεξεργασμένων λυμάτων που τώρα είναι ευνοϊκότερη ως προς τις αποστάσεις από την ανώτατη στάθμη της λίμνης του Μόρνου.

Επισημαίνεται τέλος ότι για τα ανωτέρω έργα έχει γνωμοδοτήσει η ΕΥΔΑΠ, η οποία είναι αρμόδια για την διαχείριση των υδάτων της περιοχής του Μόρνου.

«Το έργο αποχέτευσης Τολοφώνας – Πανόρμου – Ερατεινής είναι ώριμο»

ΩτΦ: Θα μείνω λίγο στη Δωρίδα, γιατί στερείται αποχετευτικών δικτύων, ενώ τα  δυο ενταγμένα έργα σε Τολοφώνα και Ευπάλιο απεντάχθηκαν από το προηγούμενο πρόγραμμα. Η υστέρηση σε περιβαλλοντικά έργα είναι τεράστια στο νομό μας και απαιτούνται συνολικές λύσεις. Κατά πόσο όμως αυτές μπορούν να προσφερθούν δεδομένων των οικονομικών μας;

Ι.Τ.: Σύμφωνα με πληροφορίες από το Δήμο Δωρίδας το έργο αποχέτευσης Τολοφώνας – Πανόρμου – Ερατεινής, είναι ώριμο, έχουν εκδοθεί περιβαλλοντικοί όροι.  Αναμένεται πρόσκληση που να αφορά οικισμούς  2000 κατοίκων, για να υποβληθεί προς ένταξη (οι έως τώρα προσκλήσεις αφορούσαν «οικισμούς Γ΄ κατηγορίας» 2000 κατοίκων).

Το έργο «Αποχέτευση Λυμάτων Παραλιακών οικισμών Δ.Ε. Ευπαλίου» είναι η υλοποίηση του έργου κατασκευής του Κεντρικού Συλλεκτήρα Λυμάτων των παραλιακών οικισμών της Δ.Ε. Ευπαλίου του Δήμου Δωρίδας καθώς και των βασικών εσωτερικών δικτύων των οικισμών :

1.Μαραθιά – Σκαλώματος

2.Μοναστηρακίου και

3.των πυκνοδομημένων παραλιακών οικισμών/περιοχών δια των οποίων διέρχονται οι κεντρικοί συλλεκτήρες βαρύτητας

Τα αστικά λύματα των ως άνω οικισμών μέσω του προβλεπόμενου αγωγού μεταφοράς θα παροχετεύονται στις υφιστάμενες και υπό επέκταση ΕΕΛ (Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων) Ναυπάκτου.

Δεν έχουν εκδοθεί περιβαλλοντικοί όροι (συναρμοδιότητα με Αποκεντρωμένη Διοίκηση Πελοποννήσου & Δυτικής Ελλάδας). 

ΩτΦ: Η μεγαλύτερη πληγή του νομού μας είναι οι παλιές επιφανειακές αποκαλύψεις εταιρειών που δεν έχουν αποκατασταθεί. Η νομαρχία στην τελευταία θητεία του θεσμού, είχε εκπονήσει μια μελέτη για την αποκατάστασή τους. Υπάρχει κάπου στα σχέδια της σημερινής περιφερειακής αρχής;

Ι.Τ.: Όταν η αποκατάσταση δεν είναι μέσα στις συμβατικές υποχρεώσεις της εκάστοτε εταιρείας (π.χ. όπως προκύπτει από τις εγκεκριμένες μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων με βάση συγκεκριμένες δράσεις και χρονοδιαγράμματα), έγκειται στην διοίκηση της μεταλλευτικής εταιρείας το πώς προσεγγίζει το ζήτημα των αποκαταστάσεων, όταν πρόκειται για εκμεταλλεύσεις με το παλιό θεσμικό καθεστώς (περίπου πριν το 1980) για τις οποίες δεν υπήρχε υποχρέωση αποκατάστασης από την εταιρεία (ανταλλαγή έκτασης για αποκατάσταση, καταβολή τιμήματος για αναδάσωση κ.λ.π.).

Η έλλειψη «περιβαλλοντικών» υποδομών καθιστά δύσκολη τη διαχείριση των αποβλήτων

ΩτΦ: Από τη μέχρι τώρα εμπειρία σας, αυτή η έλλειψη σεβασμού των επιχειρήσεων, αλλά και των φορέων προς το περιβάλλον από πού προκύπτει;

Ι.Τ.: Ένας βασικός λόγος είναι η έλλειψη «περιβαλλοντικών» υποδομών που καθιστούν δύσκολη τη διαχείριση των αποβλήτων από τις ίδιες τις επιχειρήσεις πχ. κεντρικές μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, μονάδες διαχείρισης / χώροι διάθεσης επικινδύνων αποβλήτων με αποτέλεσμα να επιβάλλεται η εξαγωγή τους (μέσω διασυνοριακής μεταφοράς κλπ).

Ο μειωμένος αριθμός περιβαλλοντικών ελέγχων εξαιτίας της έλλειψης στελεχικού δυναμικού τα τελευταία έτη. Στο παράδειγμα του Ασωπού διαπιστώνεται υψηλός βαθμός συμμόρφωσης των επιχειρήσεων που ελέγχονται συστηματικά.

ΩτΦ: Μετά την παρούσα θητεία στην περιφέρεια, που πρέπει να περιμένουμε να σας δούμε;

Ι.Τ.: Προς το παρόν συνεχίζουμε την δουλειά μας με πρωτεργάτη και καθοδηγητή τον Περιφερειάρχη μας, Κώστα Μπακογιάννη. Επικεντρωνόμαστε μόνο σ’αυτή.

Τα υπόλοιπα θα τα δούμε την χρονική στιγμή που πρέπει.