Γυροειδής αλωπεκία (Alopecia areata)

Δερματολόγος Αφροδισιολόγος

 

Τι είναι η γυροειδής αλωπεκία;

Η αλωπεκία είναι ο επιστημονικός όρος για την τριχόπτωση. Η γυροειδής αλωπεκία είναι μία κοινή αιτία μη ουλωτικής τριχόπτωσης (δεν αφήνει ουλές στο τριχωτό της κεφαλής), που  μπορεί να συμβεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Συνήθως προκαλεί μικρές, σε μέγεθος νομίσματος, στρογγυλές, άτριχες πλάκες στο τριχωτό της κεφαλής, παρόλο που και άλλες περιοχές όπως τα γένια, τα φρύδια, οι βλεφαρίδες, ο κορμός και τα άκρα μπορεί να επηρεαστούν. Σε κάποια άτομα, μεγαλύτερες περιοχές επηρεάζονται και ενίοτε μπορεί να προσβληθεί ολόκληρο το τριχωτό της κεφαλής (καθολική αλωπεκία) ή ακόμα και οι τρίχες ολόκληρου του σώματος και ολόκληρου του τριχωτού της κεφαλής (γενικευμένη αλωπεκία).

Δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί η ποσότητα των τριχών που θα χαθεί. Η αναγέννηση των τριχών στην τυπική γυροειδή αλωπεκία συνήθως συμβαίνει σε μια περίοδο κάποιων μηνών ή μερικών ετών, όμως κανείς δεν μπορεί να την εγγυηθεί. Οι πιθανότητες των τριχών να επανέλθουν είναι καλύτερες αν λιγότερες τρίχες χάνονται στο ξεκίνημα.  Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους με λίγες, μικρές πλάκες αλωπεκίας θα ανακτήσουν πλήρως την τριχοφυΐα τους μέσα σε 1 έτος. Αν πάνω από τις μισές τρίχες του τριχωτού της κεφαλής χαθούν μονομιάς, τότε η πιθανότητα πλήρους ανάκτησης δεν είναι καλή. Οι τρίχες μερικές φορές ξαναβγαίνουν λευκές, τουλάχιστον σε πρώτη φάση. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορεί μελλοντικά να εμφανίσουν νέα επεισόδια γυροειδούς αλωπεκίας. Στην καθολική και γενικευμένη αλωπεκία, η πιθανότητα ολικής ανάκτησης των τριχών είναι μικρότερη. 

 

Τι προκαλεί τη γυροειδή αλωπεκία;

Οι τρίχες χάνονται γιατί επηρεάζονται από κάποιου είδους φλεγμονή. Η αιτία αυτής της φλεγμονής είναι άγνωστη, αλλά θεωρείται ότι το ανοσοποιητικό σύστημα, δηλαδή η φυσική άμυνα που κανονικά προστατεύει το σώμα από λοιμώξεις και άλλες ασθένειες, μπορεί να επιτεθεί στις αναπτυσσόμενες τρίχες. Ο λόγος που μπορεί να συμβεί αυτό δεν είναι πλήρως κατανοητός, ούτε είναι γνωστό γιατί μόνο συγκεκριμένες περιοχές προσβάλλονται και γιατί οι τρίχες συνήθως ξαναβγαίνουν. 

Ο άνθρωπος με γυροειδή αλωπεκία είναι ελαφρώς πιο πιθανό σε σχέση με κάποιον που δεν την έχει, να αναπτύξει και κάποιο άλλο αυτοάνοσο νόσημα όπως θυρεοειδοπάθεια, διαβήτη, λύκο και λεύκη (λευκές πλάκες στο δέρμα), παρόλο που ο κίνδυνος εμφάνισης αυτών των διαταραχών παραμένει πολύ χαμηλός. 

Η γυροειδής αλωπεκία δεν είναι μεταδοτική και δεν υπάρχει συσχέτιση με τη διατροφή ή την έλλειψη βιταμινών. Το στρες ενοχοποιείται ως η σκανδάλη που πυροδοτεί τη γυροειδή αλωπεκία, αλλά πιθανολογείται ότι αυτή η συσχέτιση είναι συμπτωματική καθώς υπάρχουν και άτομα που πάσχουν από την πάθηση χωρίς να υφίστανται σημαντικό στρες.  

 

Είναι η γυροειδής αλωπεκία κληρονομική;

Υπάρχει γενετική προδιάθεση για τη γυροειδή αλωπεκία. Περίπου το 20% των ανθρώπων με γυροειδή αλωπεκία έχουν οικογενειακό ιστορικό. 

 

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Μπορεί σπάνια να υπάρχει μία αίσθηση μουδιάσματος στο τριχωτό της κεφαλής. Η πάθηση μπορεί να αναστατώνει το άτομο, ιδίως όταν η άτριχη περιοχή δεν μπορεί να καμουφλαριστεί από τα υπόλοιπα μαλλιά. Όταν η γυροειδής αλωπεκία επηρεάζει τις βλεφαρίδες, τότε τα μάτια μπορεί να ερεθιστούν εύκολα εξαιτίας της σκόνης, ιδίως όταν ο καιρός είναι ξηρός ή όταν φυσάει. 

 

Πώς μοιάζει η γυροειδής αλωπεκία;

Τυπικά, ξεκινά ως μία ή περισσότερες άτριχες, λείες πλάκες στο τριχωτό της κεφαλής, οι οποίες δε φλεγμαίνουν ούτε βγάζουν λέπι. Τείνει να επηρεάζει τις σκουρόχρωμες τρίχες, με αποτέλεσμα να είναι εμφανείς οι ανοιχτόχρωμες τρίχες μέσα στην προσβεβλημένη περιοχή, ιδίως σε μεγαλύτερους ανθρώπους. Κάποιες φορές  η τριχόπτωση είναι διάχυτη και όχι καλά οριοθετημένη.  Κοντές, σπασμένες τρίχες, που μοιάζουν με θαυμαστικό είναι το χαρακτηριστικό της γυροειδούς αλωπεκίας και ίσως να είναι εμφανείς στο άκρο της άτριχης πλάκας. Η αναγέννηση των τριχών συνήθως ξεκινά στο κέντρο της άτριχης πλάκας, με λευκό, λεπτό χνούδι που δυναμώνει με το χρόνο και συνήθως ανακτά το χρώμα του. 

 

Μπορεί να θεραπευθεί;

Ανάλογα με την έκταση της τριχόπτωσης υπάρχει μια καλή πιθανότητα στους 4 από τους 5 προσβεβλημένους ανθρώπους να ανακτήσουν πλήρως τις τρίχες τους μέσα σε 1 έτος χωρίς θεραπεία. Υπάρχει ωστόσο το ενδεχόμενο νέων παρόμοιων επεισοδίων στο μέλλον. Αν όμως υπάρχει εκτεταμένη τριχόπτωση από την αρχή,  οι πιθανότητες δεν είναι τόσο καλές. Τα άτομα με αλωπεκία σε πάνω από τη μισή έκταση του τριχωτού της κεφαλής στο ξεκίνημα ή με καθολική τριχόπτωση σε οποιοδήποτε στάδιο, έχουν μόνο 1 στις 10 πιθανότητες να ανακτήσουν ξανά πλήρως την τριχοφυΐα τους. Οι πιθανότητες ανάκτησης δεν είναι τόσο καλές σε μικρά παιδιά και σε εκείνους στους οποίους έχει επηρεαστεί η γραμμή του τριχωτού της κεφαλής στο μέτωπο, τους κροτάφους ή στον αυχένα.

  

Πώς μπορεί η γυροειδής αλωπεκία να αντιμετωπιστεί;

Οι άνθρωποι με μέτριας βαρύτητας γυροειδή αλωπεκία πιθανόν να μη χρειαστούν καμία αγωγή, αφού οι τρίχες τους είναι πιθανόν να επανέλθουν ούτως ή άλλως χωρίς καμία θεραπεία. Κάποιες θεραπείες μπορεί να διεγείρουν την ανάπτυξη νέων τριχών, παρόλο που καμία αγωγή δεν είναι σίγουρο ότι θα αλλάξει τη συνολική πορεία της νόσου. Θεραπείες με σοβαρές πιθανές παρενέργειες πρέπει να αποφεύγονται, αφού η γυροειδής αλωπεκία από μόνη της δεν εγκυμονεί κανένα κίνδυνο για την υγεία του ατόμου. 

 

Οι διαθέσιμες θεραπείες περιλαμβάνουν:

Στεροειδείς κρέμες και διαλύματα στεροειδών: εφαρμόζονται στις άτριχες πλάκες του τριχωτού της κεφαλής  για περιορισμένο χρονικό διάστημα

Ενέσεις τοπικών στεροειδών: μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο τριχωτό της κεφαλής και στα βλέφαρα και είναι η πιο αποτελεσματική προσέγγιση για μικρές πλάκες τριχόπτωσης.  Οι ενέσεις μπορούν να επαναληφθούν κάθε 4-6 εβδομάδες και διακόπτονται όταν επιτευχθεί ανάκτηση της τριχοφυΐας. Ένα μικρό «λακκάκι» μπορεί να εμφανιστεί στο σημείο της ένεσης, αλλά αυτό επανέρχεται συνήθως μετά από λίγους μήνες. Ειδική φροντίδα χρειάζεται γύρω από τα μάτια, όταν γίνονται ενέσεις στα φρύδια, αφού υπάρχει ο κίνδυνος γλαυκώματος (αύξησης της ενδοφθάλμιας πίεσης)

Στεροειδή από του στόματος: μεγάλες δόσεις χαπιών κορτιζόνης μπορεί να έχουν σαν αποτέλεσμα την ανάκτηση της τριχοφυΐας, αλλά όταν η αγωγή σταματήσει, η αλωπεκία συνήθως επανεμφανίζεται. Η λήψη από του στόματος κορτιζόνης μπορεί να προκαλέσει αρκετές παρενέργειες όπως αύξηση της  πίεσης, διαβήτη, πεπτικά έλκη, καταρράκτη, οστεοπόρωση ή αύξηση του βάρους 

Κρέμα διθρανόλης: αυτή η κρέμα προκαλεί ερεθισμό του δέρματος και συχνά διεγείρει την επανεμφάνιση των τριχών όταν εμφανιστεί σε φαλακρές περιοχές του τριχωτού της κεφαλής. Η διθρανόλη βάφει το δέρμα και τις τρίχες με μία ιώδη-καφέ χροιά που είναι ιδιαίτερα εμφανής σε ξανθούς και ανοιχτόχρωμους ανθρώπους 

Θεραπεία ευαισθητοποίησης: περιλαμβάνει την ευαισθητοποίηση του ατόμου μετά την αλλεργική αντίδραση που θα του προκαλέσει η επαφή του με τη χημική ουσία που λέγεται DPCP (diphencyprone). Ο ειδικός ιατρός θα συνεχίσει να εφαρμόζει σε μικρότερες συγκεντρώσεις αυτήν τη χημική ουσία στις άτριχες περιοχές 1 φορά την εβδομάδα για να διατηρήσει τη μέτρια φλεγμονή. Παρενέργειες όπως έντονη φαγούρα, εμφάνιση φυσαλίδων και διόγκωση των λεμφαδένων στο λαιμό είναι ενοχλητικές. Κάποιοι μπορεί να εμφανίσουν εκτεταμένο έκζεμα. Αποχρωματισμός των τριχών μπορεί να εμφανιστεί, οπότε χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε σκουρόχρωμους ανθρώπους. 

Λοσιόν μινοξιδίλης: είναι διαθέσιμη στο φαρμακείο. Η εφαρμογή στις άτριχες πλάκες μπορεί να βοηθήσει αρκετούς ανθρώπους και ιδίως το χνούδι που επανεμφανίζεται να γίνει τελική τρίχα

Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα από του στόματος: πρόκειται για χάπια όπως η μεθοτρεξάτη, η κυκλοσπορίνη, η αζαθειοπρίνη και η σουλφασαλαζίνη. Καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και σπάνια χρησιμοποιούνται ως αγωγή πολύ βαριάς γυροειδούς αλωπεκίας που δεν έχει ανταποκριθεί σε καμία άλλη αγωγή. Οι επιστημονικές αποδείξεις για τη βοήθεια ανάκτησης των τριχών είναι περιορισμένες και αυτά τα χάπια μπορεί να έχουν πολύ σοβαρές παρενέργειες. 

 

Μπορώ να χρησιμοποιήσω περούκα;

Μερικοί άνθρωποι με γυροειδή αλωπεκία προτιμούν να φορέσουν περούκα ενώ περιμένουν την ανάρρωση. Η συμβουλή του ειδικού Δερματολόγου μπορεί να είναι καθοριστική. 

 

Πρακτικές συμβουλές

Αρκετοί άνδρες και ελάχιστες γυναίκες με εκτεταμένη αλωπεκία βρίσκουν το ξύρισμα όσων τριχών έχουν απομείνει ως καλή λύση

Μην ξεχνάτε ότι σημαντική λειτουργία των τριχών είναι να προστατεύουν το δέρμα της κεφαλής από το ηλιακό φως. Πρέπει να καλύπτετε την περιοχή αυτή με αντηλιακό ή καπέλο για να προλάβετε ένα ηλιακό έγκαυμα και επίσης να μειώσετε τις πιθανότητες ανάπτυξης προβλημάτων από τη μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο

Αν οι τρίχες που επανέρχονται αργούν να αποκτήσουν το φυσιολογικό τους χρώμα, μπορείτε να τις ξαναβάψετε προτιμώντας ένα καλό κομμωτήριο

Κάποια άτομα με μακριά μαλλιά βρίσκουν το εξτένσιον ως μεγάλη βοήθεια για να κρύψουν το πρόβλημα

Ψεύτικες βλεφαρίδες, μολύβια για τα φρύδια και τατουάζ φρυδιών μπορεί να βοηθήσουν άτομα με προβλήματα σε αυτές τις περιοχές. 

 

Συμπέρασμα

Η επίσκεψη σε ειδικό Δερματολόγο είναι αναγκαία για τη διάγνωση του προβλήματος και για την επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής προσέγγισης. Η εξατομικευμένη αγωγή μπορεί να βοηθήσει την αντιμετώπιση τόσο του ενοχλητικού αυτού προβλήματος όσο και τη διαχείριση της ψυχολογίας του ασθενή στη δύσκολη αυτή συγκυρία.