Με σύμπραξη των δήμων Πειραιά – Δελφών και του κληροδοτήματος Ν.Μάμα Θα «αναστηθεί» το Κινηματοθέτρο ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ

 Με σύμπραξη των δήμων Πειραιά – Δελφών και του κληροδοτήματος Ν.Μάμα

Θα «αναστηθεί» το Κινηματοθέτρο ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ

-Σε κοινή σύσκεψη Γρίβα, Μπαρλιακού και Μόραλη αποφασίστηκε να αποκατασταθεί το κτίριο!

-Η βαριά ιστορία του κτιρίου, οι νεκροί και ο ευεργέτης του. – Από πού πήρε το όνομά του ο κινηματογράφος!

Με σύμπραξη μεταξύ των δήμων Πειραιώς και Δελφών θα ανακατασκευαστεί, συντηρηθεί και ανακαινιστεί το κτίριο του κινηματοθεάτρου ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ, με υψηλό συμβολισμό και για τους δυο ΟΤΑ.

Το διατηρητέο κτίριο που στέκει αγέρωχο στο χρόνο, στη συμβολή των δρόμων Παλαμηδίου και Βλαχάκου στη συνοικία Αγία Σοφία του Πειραιά, δεν είναι απλώς ένα έμβλημα για την εκεί περιοχή, αλλά και για τη δική μας, μιας που ανήκει στα περιουσιακά στοιχεία του Κληροδοτήματος Νικολάου Μάμμα.

Το κτίριο από τη δεκαετία του 1980 είναι ενοικιασμένο στο Δήμο Πειραιά. Αξίζει να αναφέρουμε ότι από το 2012 κάτοικοι του Πειραιά έχουν κινητοποιηθεί για την αποκατάστασης του κτιρίου και ζητούν τη μετατροπή του σε Πολιτιστικό Κέντρο.

Μάλιστα, αντιπροσωπεία του Δήμου Δελφών αποτελούμενη από τον αντιδήμαρχο Γαλαξιδίου κ. Θύμιο Γρίβα και τον πρόεδρο του χωριού κ. Σπύρο Μπαρλιακό, ο οποίος είναι και πρόεδρος του κληροδοτήματος Μάμα, συναντήθηκαν με αντιπροσωπεία του δήμου Πειραιά υπό τον δήμαρχο κ. Μόραλη. Από κοινού αποφασίστηκε η σύμπραξη των δυο ΟΤΑ και του κληροδοτήματος, προκειμένου να αναστηθεί το εμβληματικό για τις δυο περιοχές κτίριο. Πιο συγκεκριμένα συμφώνησαν να εξεταστεί νομικά και τεχνικά η μορφή αυτής της συμφωνίας, προκειμένου να προχωρήσει η αποκατάσταση. Στη σύσκεψη είχε προγραμματιστεί να παραστεί και ο δήμαρχος Δελφών κ. Παναγιώτης Ταγκαλής, ο οποίος και αποχώρησε εσπευσμένα λόγω της αύξησης κρουσμάτων κορονοϊού στη Φωκίδα και την πρωτεύουσά της.

Ποιος ήταν ο Νικόλαος Μάμας και γιατί ονομάστηκε το σινεμά ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ

Ο Νικόλαος Μάμας (1883 – 19 Δεκεμβρίου 1941) ήταν Έλληνας ευεργέτης του Γαλαξειδιού.

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γιος του Αντωνίου Μάμα και της Αμαλίας, γερμανικής καταγωγής, η οποία πέθανε πρόωρα. Λόγω της απώλειας των γονιών του μεγάλωσε με τη θεία του Μαριγώ Μάμα. Στα δώδεκά του έγινε ναυτικός όπως συνηθιζόταν εκείνη την εποχή στις ναυτικές πολιτείες. Στη συνέχεια ως λαθρεπιβάτης έφυγε για την Αμερική και εγκαταστάθηκε στην Καλιφόρνια. Το 1912 έλαβε μέρος στους Βαλκανικούς πολέμους ως εθελοντής.

Το 1924, έχοντας πια αποκτήσει μεγάλη περιουσία, επέστρεψε από την Αμερική και εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα. Στον Πειραιά κατασκεύασε συγκρότημα πολυχώρων, το οποίο περιελάμβανε μια αίθουσα κινηματογράφου και οκτώ καταστήματα. Από το 1938 άρχισε να συνεισφέρει οικονομικώς στην κοινότητα Γαλαξειδίου. Προσέφερε οικονομικούς πόρους για ανασκαφές αλλα και για διάφορα κοινωφελή έργα. Με διαθήκη του κληροδότησε το συγκρότημα πολυχώρων στην κοινότητα Γαλαξειδίου. Με τα έσοδα του συγκεκριμένου ακινήτου χρηματοδοτούνται τα ομώνυμα βραβεία σε μαθητές καθώς και διάφορες οικονομικές ενισχύσεις σε απόρους.

Απεβίωσε στις 19 Δεκεμβρίου του 1941 στον Πειραιά και ενταφιάστηκε στο Γαλαξείδι. Ήταν παντρεμένος με την Βασιλική Κορδοπάτη.

Η ιστορία του κινηματοθεάτρου ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ και οι νεκροί

Στο κείμενο του Γ.Μπήτρου «Η «Καλιφόρνια» στην Αγία Σοφία του Πειραιά», περιγράφεται με γλαφυρότητα ο συμβολισμός του κτιρίου για την περιοχή, ο οποίος αποδεικνύεται από μεγάλη κινητοποίηση των κατοίκων το 2012 ώστε μετατραπεί σε Πολιτιστικό Κέντρο της περιοχής. Στο κείμενο του Γ.Μπήτρου αναφέρονται τα εξής:

«Ένα κτίριο σήμα κατατεθέν μιας ολόκληρης εποχής αλλά και περιοχής. Ο κινηματογράφος «Καλιφόρνια» στη συνοικία της Αγίας Σοφίας του Πειραιά, είναι μια από τις πλέον γνώριμες εικόνες της περιοχής.

Το κτίριό του στέκει αγέρωχο στη συμβολή των δρόμων Παλαμηδίου και Βλαχάκου και αποτελεί σημείο συνάντησης και αναφοράς για τους κατοίκους της περιοχής.

Το «Καλιφόρνια» είναι ένα ιδιαίτερο κτίριο αρχιτεκτονικά και αμέσως προκαλεί τη ματιά και τα ενδιαφέρον των περαστικών. Ανήκει στη γενιά όλων εκείνων των συνοικιακών κινηματογράφων που έγραψαν μοναδική ιστορία στη ψυχαγωγία των Ελλήνων του 20ου αιώνα. Είναι οι εποχές που κάθε συνοικία είχε χειμερινό αλλά και καλοκαιρινό σινεμά του και η 7η τέχνη ήταν η απόλυτη ψυχαγωγία για τους ανθρώπους των χαμηλών οικονομικά τάξεων. Αυτά τα σινεμά στήριξαν και τη μεγάλη ελληνική κινηματογραφική παραγωγή των δεκαετιών του ’50 και του ’60 με τις χιλιάδες των εισιτηρίων που έκοβαν. Αρκεί να σημειώσουμε ότι στην περιοχή της Αγίας Σοφίας στον Πειραιά και τόσο κοντά στο κέντρο της πόλης υπήρχε κι άλλος χειμερινός κινηματογράφος το «Κρανάη».

Τις τελευταίες δεκαετίες το «Καλιφόρνια» όπως και πολλά άλλα συνοικιακά σινεμά παρήκμασαν. Πολλά κατεδαφίστηκαν ή έγιναν super market. Κάποια διασώθηκαν. Ένα από αυτά είναι και το «Καλιφόρνια» που έχει πλέον χρόνια να ανοίξει τις πόρτες του για το κοινό. Στο τέλος της ζωής του φιλοξένησε και κάποιους περιοδεύοντες θιάσους που έπαιξαν στη σκηνή του κωμωδίες και επιθεωρήσεις. Ο τελευταίος θίασος που έπαιξε και θυμούνται οι κάτοικοι της περιοχής ήταν του αείμνηστου Κώστα Χατζηχρήστου.

Ας δούμε όμως την ιστορία της «Καλιφόρνιας» που δεν είναι και μικρή.

Ο ιστορικός κινηματογράφος «Καλιφόρνια» του Πειραιά βρίσκεται στην συμβολή των οδών Αντιπλοίαρχου Βλαχάκου και Παλαμηδίου στην συνοικία της Αγίας Σοφίας. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε στα τέλη του 1930 και η λειτουργία του κινηματοθεάτρου ξεκίνησε στις 25 Ιανουαρίου του 1931. Επειδή ήταν κατασκευασμένο με προδιαγραφές κινηματοθεάτρου ήταν εξ ολοκλήρου από μπετόν αρμέ και διέθετε δύο εξόδους, την κεντρική και μια έξοδο κινδύνου. Είχε την δυνατότητα να φιλοξενήσει 590 θεατές και μπορούσε να εκκενωθεί εντός 5 λεπτών – χρόνος απίστευτος για τις προδιαγραφές της εποχής εκείνης. Ήταν, κυρίως, χειμερινός αλλά με το άνοιγμα των πολλών παραθύρων που διέθετε μπορούσε να λειτουργήσει και κατά την διάρκεια του καλοκαιριού. Διέθετε σύγχρονες ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις με πίνακες ασφαλείας πρωτοποριακές για την Ελλάδα και φωτισμό κινδύνου. Οι θύρες όλες, εσωτερικά, ήταν μεταλλικές για να υπάρχει θερμική στεγανότητα σε περίπτωση πυρκαγιάς. Ήταν ο «Τιτανικός» της εποχής σε προδιαγραφές ασφαλείας.

Το μεγάλο ποδοπάτημα που στοίχισε ζωές

Στις 19 Μαρτίου του 1950, Κυριακή βράδυ, στις 8.45, ανάφλεξη που προκλήθηκε από υπερθέρμανση της ταινίας στον θάλαμο προβολής, προκάλεσε φωτιά με αποτέλεσμα να καταστραφεί ολοσχερώς η μηχανή προβολής. Η φωτιά κατασβέστηκε με παρέμβαση του ιδιοκτήτη του κινηματογράφου Σ. Πετράκου, ο οποίος μαζί με τον Νικόλαο Κόμη, που ήταν βοηθός μηχανικού, με αυτοθυσία χρησιμοποίησαν τους ατομικούς πυροσβεστήρες. Στην προσπάθειά του μάλιστα ο Πετράκος να κατασβέσει την φωτιά, κάηκε στο πρόσωπο και στα χέρια. Το περιστατικό θα σταματούσε σε αυτό το σημείο και οι 450 θεατές θα έφευγαν χωρίς να ολοκληρωθεί η προβολή της ταινίας «Πουλημένη στην Αμαρτία» που παιζόταν εκείνη την βραδιά. Η φωνή και ο πανικός Όμως ο καπνός και η έντονη οσμή έφτασαν στους θεατές του εξώστη που ήταν ακριβώς κάτω από τον θάλαμο προβολής. Τότε ακούστηκε μια γυναικεία φωνή που ούρλιαξε: «Φωτιά, φωτιά». Αυτό ήταν το σύνθημα του πανικού. Ακολούθησε πανδαιμόνιο. Άνδρες που βρίσκονταν στον εξώστη άρχισαν να πηδούν κάτω, στην κυρίως αίθουσα, από ύψος 7 μέτρων. Ακολούθησαν σκηνές αλλοφροσύνης για τα 450 άτομα που προσπάθησαν να βγουν έξω ποδοπατώντας ο ένας τον άλλον.

Οι πρώτοι έπεσαν και οι επόμενοι πατούσαν πάνω τους και αφού έπεφταν κι αυτοί έρχονταν κι άλλοι, κι άλλοι. Παγίδες θανάτου Η κεντρική κλίμακα εξόδου – πλάτους 2,5 μέτρων και αποτελούμενη από 28 σκαλοπάτια – καθώς και η έξοδος κινδύνου, αποτελούμενη από 33 σκαλοπάτια, λειτούργησαν σαν παγίδες θανάτου. Η έξοδος πανικού των θεατών ήταν τέτοια ώστε τα κάγκελα στην έξοδο κινδύνου λύγισαν από τα ανθρώπινα σώματα που συμπιέστηκαν πάνω σε αυτά. Αποτέλεσμα του πανικού ήταν ο θάνατος 8 ατόμων και ο τραυματισμός άλλων 26. Μετά το τραγικό αυτό δυστύχημα, οι ανακρίσεις έδειξαν ότι δεν θα γινόταν απολύτως τίποτα αν δεν υπήρχε ο πανικός των θεατών. Στην αίθουσα προβολής, ένα δωματιάκι 3Χ4 μ., είχαν απλά μαυρίσει οι τοίχοι και ο φωτισμός του κινηματογράφου λειτουργούσε καλώς ακόμα και εντός του μικρού δωματίου προβολής από το οποίο είχε ξεκινήσει η πυρκαγιά.. Ουδείς έπαθε κάτι από την φωτιά και οι θάνατοι προήλθαν από ασφυξία λόγω της συμπίεσης που δέχθηκαν όσοι έπεσαν πρώτοι, από τους πίσω. Επειδή ο κινηματογράφος «Καλιφόρνια» είχε κατασκευαστεί από την αρχή για κινηματοθέατρο από μπετόν αρμέ και η θύρα της αίθουσας προβολής ήταν μεταλλική, η μετάδοση πυρκαγιάς στην κυρίως αίθουσα ήταν σχεδόν αδύνατη. Η Επιτροπή Υπαλλήλων Χειριστών Κινηματογράφων είχε αποστείλει υπόμνημα προς τις τότε ανακριτικές αρχές (Γ΄ Αστυνομικό Τμήμα Πειραιά) ότι λόγω της απεργίας που είχαν την ημέρα εκείνη οι χειριστές των μηχανών προβολών, στον θάλαμο βρίσκονταν ο ιδιοκτήτης του κινηματογράφου μαζί με βοηθό μηχανικό και όχι ο μηχανικός, που κατά το νόμο ήταν ο αρμόδιος χειριστής προβολής. Η υπόθεση συγκλόνισε την κοινή γνώμη Η ταινία που παιζόταν την βραδιά εκείνη ήταν η «Πουλημένη στην Αμαρτία». Ο πρωτότυπος τίτλος της ταινίας ήταν Criss Cross – μια παραγωγή του 1949 με πρωταγωνιστή τον Μπαρτ Λάνκαστερ και την Ιβόν ντε Κάρλο. Η ταινία ήταν μαγνήτης για το κοινό της εποχής καθώς ανήκε στο είδος φιλμ νουάρ είδος που «πούλαγε» τότε. Στην ταινία παρουσιάζεται για πρώτη φορά και ο, άγνωστος μέχρι τότε, Τόνι Κέρτις σε ρόλο χορευτή – το όνομά του δεν αναφέρεται, καν, στο καστ της ταινίας. Ο τίτλος της ταινίας, μετά το περιστατικό του κινηματογράφου άλλαξε από την εταιρεία διανομής και επανακυκλοφόρησε στις ελληνικές αίθουσες ως «Ο κόκκινος διάβολος του Λος Άντζελες». Η ταινία, ενώ είχε προβληθεί πολύ καιρό πριν στην αθηναϊκές αίθουσες, στην περιοχή της Αγίας Σοφίας Πειραιά ανέβηκε για πρώτη φορά την Πέμπτη 16 Μαρτίου με αποτέλεσμα και τις τέσσερις ημέρες που μεσολάβησαν μέχρι το περιστατικό της 19ης Μαρτίου, η αίθουσα να είναι γεμάτη. Η προβολή των ταινιών, τότε διαρκούσε πολλές εβδομάδες και πάντα η πρώτη εβδομάδα προβολής μάζευε τον περισσότερο κόσμο….»

Στο κείμενο χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από την «Μηχανή του χρόνου»