ΕΝΕΡΓΕΙΑ. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΤΗ ΧΩΡΑ ΚΑΙ ΕΜΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ.

ΓΡΑΦΕΙ Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ 

Η συζήτηση για επάρκεια ενέργειας, τις πηγές προέλευσης, την τιμή αυτής, τα κερδοσκοπικά συμφέροντα και η δύσκολή θέση των καταναλωτών, είναι ακρογωνιαίος λίθος πολιτικής σήμερα. Θα καθορίσει αν θα καταφέρουμε ή όχι να αντέξουμε στα γεωπολιτικά δρώμενα της  περιοχής, αλλά θα καθορίσει και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας, την κοινωνική συνοχή, καθώς την εποχή της τεχνολογικής επανάστασης στη Χώρα έχουμε νοικοκυριά χωρίς ρεύμα. 

Η κυβέρνηση έκανε δύο σημαντικά λάθη, αύξησε την εξάρτηση της χώρας από το ρώσικο φυσικό αέριο και έκλεισε με μεγάλη βιασύνη και σπουδή τους λιγνίτες, χωρίς να είναι η λύση τα ορυκτά καύσιμα. Στην κρίση όμως, οι χειρισμοί αυτοί έφεραν την Ελλάδα να έχει την υψηλότερη τιμή ρεύματος ανά kwh στην Ευρώπη.  

Η λύση είναι η ΑΠΕ και η αποθήκευση ενέργειας. Και εδώ όμως η αγορά, όπως και σε όλη την ενέργεια, ανήκει σε λίγους και ισχυρούς.  Και νέες πολιτικές, πολιτικές προστασίας των αλπικών και δασικών περιοχών, πολιτικές εξισορρόπησης τιμών και ανταπόδοσης στις τοπικές κοινωνίες.  

• Αύξηση ανταποδοτικών μεγάλων έργων ΑΠΕ και παραγωγής ενέργειας και από φυσικό αέριο στις τοπικές κοινωνίες.

Στην  Στερεά, ειδικά στην Βοιωτία και Εύβοια και ακολουθεί και η Φωκίδα, οι επενδύσεις και η ζήτηση για επενδύσεις αιολικών είναι πολύ ισχυρή και το φυσικό τοπίο των περιοχών αλλάζει, δραματικά και οριστικά , χωρίς καν τη  γνώμη των κοινωνιών ή της αυτοδιοίκησης. 

Σαφώς και πρέπει να τεθούν θέματα όπως ο επανασχεδιασμός των ανταποδοτικών  ΑΠΕ  των μεγάλων εταιρειών παραγωγής ενέργειας, προς τις τοπικές κοινωνίες:  

• Να αυξάνονται τα ποσοστά ανταποδοτικών προς τις τοπικές κοινωνίες , αναλογικά, λαμβάνοντας υπόψη την ισχύ του αιολικού πάρκου και το  ποσοστό της εταιρείας στην εθνική και διεθνή αγορά ενέργειας. Δεν μπορούν εταιρίες μεγαθήρια να πληρώνουν μόνο 3% ανταποδοτικά στους ΟΤΑ. Σαφώς αυτό πρέπει να αλλάξει. 
• Να σταθμιστούν στο χρόνο,  οι υπεραξίες που δημιούργησαν οι άμεσες ή και έμμεσες ενισχύσεις προς μεγάλες εταιρίες ΑΠΕ και εταιρίες παραγωγής ενέργειας.  Δηλαδή,  το αν πήραν χρήματα από αναπτυξιακούς νόμους ή λοιπά χρηματοδοτικά εργαλεία, αν πήραν φθηνά δάνεια με εγγύηση ελληνικού δημοσίου, αν τα δίκτυα αερίου ή σύνδεσης τους με το δίκτυο ήταν δαπάνη του ελληνικού δημοσίου. Ποσοστό αυτό της υπεραξίας που έλαβαν να γυρίσει στις τοπικές κοινωνίες.  
• Τα μεγάλα αιολικά, πάνω από συγκεκριμένη ισχύ, ανά περιφέρεια, να  καλύψουν δαπάνες  ενέργειας και δαπάνες για εξοικονόμηση ενέργειας  σε νοσοκομεία και σχολεία.
• Συμμετοχή της αυτοδιοίκησης έστω με μικρά ποσοστά στα projects μεγάλων ιδιωτικών  έργων ΑΠΕ, αιολικά και μεγάλα φωτοβολταικά πάρκα για παράδειγμα, πάρκα για τα οποία βεβαία συμφωνεί. 
• Παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας  σε πλαίσιο δημιουργίας ενεργειακών κοινοτήτων ΕΥΔΑΠ με Περιφέρειες Δυτικής Ελλάδας και Στερεάς Ελλάδας  και Δήμους, στην χωρική ενότητα των οποίων  βρίσκονται Ταμιευτήρες ΕΥΗΝΟΥ, ΜΟΡΝΟΥ, ΥΛΙΚΗΣ και κανάλι μεταφοράς.

Τον Μάιο του 2021,έστειλα ως πολίτης, επιστολή σε Αιρετούς Στερεάς και Δυτικής Ελλάδας, θέτοντας την ανάγκη  για  βιώσιμες  περιβαλλοντικές  πολιτικές και για έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας  με την συμμετοχή και έγκριση της Αυτοδιοίκησης, ενεργειακές κοινότητες. Παρακαλούσα να εξεταστούν  πιθανές δυνατότητες, για μικρά έργα παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας, σε συνεργασία με ΕΥΔΑΠ ΑΕ και ΕΥΔΑΠ ΠΑΓΙΩΝ, στο σύστημα του έργου από Ταμιευτήρες, ΕΥΗΝΟΥ, ΜΟΡΝΟΥ, ΥΛΙΚΗΣ και στο κανάλι μεταφοράς ύδατος.

Ενδεικτικά για έργα :

• τοποθέτησης φωτοβολταικών συστημάτων σε επιφάνειες των υποδομών φραγμάτων και ταμιευτήρων, 
• τοποθέτησης φωτοβολταικών συστημάτων σε επιφάνειες του καναλιού μεταφοράς ύδατος, 
• έργα παραγωγής ενέργειας με μικρά υδροηλεκτρικά, εκμεταλλευόμενοι κλίσεις και ταχύτητα μεταφοράς ύδατος, των υποδομών των φραγμάτων, ταμιευτήρων και καναλιού μεταφοράς, 
• έργα παραγωγής ενέργειας, με συστήματα αντλησιοταμίευσης, 
• έργα αποθήκευσης ενέργειας στο παραπάνω σύστημα. 

• Άρθρο 43 , σχεδίου νόμου «ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΟΔΟΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣIΜΩΝ ΠΗΓΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ – Β’ ΦΑΣΗ, AΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ, ΠΛΑΙΣΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΙΛΟΤΙΚΩΝ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΠΛΩΤΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΚΑΙΕΙΔΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ»

Το άρθρο 43, Εγκατάσταση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας πλησίον ή εντός των λιμνών υδροδότησης Αττικής, αναλυτικά στο σχέδιο νόμου αναφέρει:

1. Με την επιφύλαξη της παρ. 2, επιτρέπεται η εγκατάσταση αιολικών σταθμών, φωτοβολταϊκών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και των συνοδών έργων σε απόσταση μεγαλύτερη των διακοσίων (200) μέτρων από τα όρια της ανώτατης στάθμης φυσικών ή τεχνητών ταμιευτήρων πόσιμου νερού, συμπεριλαμβανομένων των λιμνών Μαραθώνα, Σταμάτης, Υλίκης, Παραλίμνης, Μόρνου και Ευήνου, καθώς και σε απόσταση μεγαλύτερη των είκοσι (20) μέτρων από τον άξονα των κλειστών ή πενήντα (50) μέτρων από τον άξονα των ανοιχτών αγωγών μεταφοράς των ανωτέρω ταμιευτήρων.
   2. Επιτρέπεται η κατ’ εξαίρεση εκτέλεση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και των συνοδών έργων αυτών από τους παρόχους υπηρεσιών ύδατος κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 3 της υπό στοιχεία οικ.135275/19.5.2017 (Β’ 1751) απόφασης της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων σε προστατευόμενες από υγειονομικές διατάξεις περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των κλειστών και ανοιχτών αγωγών μεταφοράς των φυσικών νερών των λιμνών Μαραθώνα, Υλίκης, Παραλίμνης, Σταμάτας και Μόρνου.

Αυτό το σχέδιο νόμου είναι σε διαβούλευση και τις επόμενες εβδομάδες θα κατατεθεί στη Βουλή.

Υπάρχει ένα «κενό σημείο», που πρέπει και στη Βουλή να αναδειχθεί,  αυτό του ότι τα εξωτερικά δίκτυα ΕΥΔΑΠ έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες. Στο άρθρο 43, σχέδιο νόμου, σαφώς ορίζεται «..παρόχους υπηρεσιών ύδατος κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 3 της υπό στοιχεία οικ.135275/19.5.2017 (Β’ 1751) απόφασης της Εθνικής Επιτροπής Υδάτων..». Χρειάζεται προσοχή και σαφώς πολιτική επιλογή και θέση τα εξωτερικά δίκτυα ΕΥΔΑΠ να μείνουν στην ΕΥΔΑΠ, διαφορετικά αφήνουμε πόρτα ανοιχτή οι εταιρίες αντί της ΕΥΔΑΠ να μπουν και στα έργα παραγωγής ενέργειας.

• Χρειάζεται προσοχή από την Αυτοδιοίκηση για τα ποια έργα παραγωγής ενέργειας ΑΠΕ θα προκρίνει ο «Πάροχος» στα γεωγραφικά της όρια και σε ποια θα είναι αντίθετη. 
• Χρειάζεται νομοτεχνική και πολιτική παρέμβαση ώστε στα έργα ΑΠΕ που θα γίνουν  .. «σε προστατευόμενες από υγειονομικές διατάξεις περιοχές, συμπεριλαμβανομένων των κλειστών και ανοιχτών αγωγών μεταφοράς των φυσικών νερών των λιμνών Μαραθώνα, Υλίκης, Παραλίμνης, Σταμάτας και Μόρνου», να μπορεί να συμμετέχει και η Αυτοδιοίκηση στο εταιρικό σχήμα που θα επενδύσει σε ΑΠΕ, ώστε να έχει σταθερά συνεχή έσοδα, τα ανταποδοτικά που αναζητούμε σε ένα βαθμό,  από το σχήμα αυτό. 

• Παραγωγή ενέργειας από ΟΤΑ Α και Β βαθμού. 

Χρειάζεται νομοτεχνική και πολιτική παρέμβαση και σε άλλα άρθρα του σχεδίου νόμου, όπως σε θέματα για εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας, οι ανενεργές γαλαρίες βωξίτη θα μπορούσε να διερευνηθεί αν θα μπορούσαν να είναι σημεία αποθήκευσης ενέργειας, ή  και το άρθρο 100 για παραγωγή ΑΠΕ από ΟΤΑ Α και Β βαθμού.

Στα επόμενα χρόνια και, μετά και τα προβλήματα με τις τιμές του φυσικού αερίου καθώς και το εισαγόμενο από ΗΠΑ με καράβια LNG θα είναι ακριβό, η παραγωγή ενέργειας ΑΠΕ από τους Δήμους είναι μονόδρομος ανάπτυξης. 

Θα μπορούσαν  να καλύψουν ανάγκες … «κοινωφελών επιχειρήσεων και δημοτικών επιχειρήσεων ύδρευσης αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α) του άρθρου 107 του ν. 3852/2010 (A΄ 87), δημοτικών παιδικών, βρεφικών και βρεφονηπιακών σταθμών, σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, κέντρων υγείας και νοσοκομείων, δημοτικών και δημοσίων αθλητικών κέντρων, εγκαταστάσεων και δικτύων οδοφωτισμού, εγκαταστάσεων ύδρευσης και αποχέτευσης καθώς και κάθε άλλου κτιρίου, υποδομής ή εγκατάστασης που, είτε ανήκει, είτε εξυπηρετεί ανάγκες του Ο.Τ.Α»

Στα επόμενα χρόνια η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και τα συστήματα αποθήκευσης αυτής θα μπορούσαν να ενισχύσουν τον παραγωγικό ιστό της περιοχής. 

Παράδειγμα:

Eνα  έργο παραγωγής ενέργειας, με συμμετοχή ΕΥΔΑΠ και Δήμου, από την κλίση των καναλιών της ΕΥΔΑΠ στο Δήμο Δελφών, θα μπορούσε: 

• να προσφέρει συνεχή έσοδα στο Δήμο., 
• να μειώσει κόστη ΔΕΔΥΑ, 
• να δώσει ρεύμα σε σχολεία, νοσοκομείο, αθλητικά κέντρα,  

Τα επόμενα χρόνια και με νέα νομοθετική διαδικασία, από αυτήν που τώρα προβλέπεται στο άρθρο 100 του σχεδίου νόμου, θα μπορούσε ένας Δήμος, Περιφέρεια,  που παράγει ενέργεια ΑΠΕ να συνδέσει  βιοτεχνικό πάρκα δημιουργώντας ισχυρά αναπτυξιακά πλεονεκτήματα.

• Φυσικό αέριο και Βιοτεχνικό Πάρκο. 

Πλέον τα δίκτυα φυσικού αερίου πρέπει να έχουν τεχνικές προδιαγραφές για ενέργεια επόμενης γενεάς, ώστε από αυτά να μπορεί να είναι δυνατή η παροχή υδρογόνου. Αυτό δεν ξέρω αν ισχύει τώρα στα δίκτυα που στη Στερεά κατασκευάζονται.

Δεύτερον υπάρχει μεγάλη αβεβαιότητα για την τιμή του φυσικού αερίου, ορυκτό καύσιμο, λόγω συνθηκών με Ρωσία και μεταφοράς από ΗΠΑ με καράβια LNG. 

Οι ειδικοί μας λένε πως η κατεύθυνση πρέπει να είναι ενέργεια από ΑΠΕ, αν είναι δυνατό και σε μικροκλίμακες – τοπικά, ακόμη καλύτερα. 

Ας γίνει συζήτηση των Αιρετών με το Τεχνικό Επιμελητήριο και τους ειδικούς μηχανικούς του κλάδου για τις αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν και να έχουν προοπτική ανταγωνιστικότητας.