Έχουμε ήδη μπει στο πιο δύσκολο σημείο του 21ου αιώνα και το σημείο αυτό αφορά τις ορθές και ικανές ή μη αποφάσεις μας για την κλιματική αλλαγή.

Οι αποφάσεις μας αυτές – αποφάσεις των κυβερνήσεων μας και κύρια των μεγάλων δυνάμεων και οικονομιών – θα κρίνουν τις κλιματικές – περιβαλλοντικές συνθήκες, την ερημοποίηση εκτάσεων, την ένταση των καιρικών φαινομένων, τις πλημμύρες, το λιώσιμο των πάγων και τα νησιά και παράκτιες περιοχές που θα χαθούν από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Εκτός από την έκταση και την ένταση των φαινομένων, τις πόλεις και τα χωρία που θα καταστραφούν, όταν δεν εφαρμοστούν πολιτικές ανάσχεσης των φαινομένων φαινόμενα αυτά συνδέονται και θα συνδεθούν με τις δυνατότητες ανάπτυξης, με την εξάπλωση ή όχι της φτώχειας και την μετανάστευση των πληθυσμών. 

Αν δεν ληφθεί ουσιαστική και συντονισμένη δράση, θα συμβεί μια από τις μεγαλύτερες ιστορικές αδικίες για το μέλλον της νέας γενιάς και των επόμενων. Θα τους αναγκάσουμε να ζήσουν σε μεγαλύτερες συνθήκες συνεχούς περιβαλλοντικής αστάθειας όπου το κόστος θα εκτοξευτεί από τις συνέπειες των καταστροφών λόγω της έντασης των φυσικών φαινομένων.

«Το σπίτι μας καταρρέει» επανέλαβε δραματικά πολλές φορές και με τρεμάμενη φωνή η Γκρέτα,  – η 16χρονη ακτιβίστρια μαθήτρια από τη Σουηδία που η δράση της για την κλιματική αλλαγή την έχει φέρει υποψήφια για Νόμπελ Ειρήνης -  μιλώντας στην επιτροπή για το Περιβάλλον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να «πανικοβληθούν όπως θα πανικοβάλλονταν εάν υπήρχε μια φωτιά, σαν αυτήν που κατέστρεψε την Παναγία των Παρισίων». Το 2030, είπε, «θα φτάσουμε σε ένα σημείο δίχως επιστροφή για τον πολιτισμό μας», εκτός και αν προηγηθούν σημαντικές αλλαγές, συμπεριλαμβανομένης της μείωσης τουλάχιστον κατά 50% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. 

Η 16χρονη μαθήτρια που οι θέσεις της, το πείσμα της, η δράση της και η εμφανής συγκίνηση στο λόγο της, έχει κινητοποιήσει χιλιάδες μαθητές σε όλον τον δυτικό κόσμο, απευθυνόμενη στους Ευρωβουλευτές , σημείωσε «ότι για όλα αυτά δεν είναι καλά ενημερωμένος ο κόσμος επειδή κανείς δεν φρόντισε να τους τα πει» . Αναρωτήθηκε, επίσης, γιατί έχουν γίνει τρεις έκτακτες σύνοδοι κορυφής για το Brexit και καμία για το κλίμα. «Ο χρόνος τελειώνει και τίποτα δεν γίνεται. Γιατί καθυστερείτε»;, προειδοποίησε η Σουηδή μαθήτρια, σημειώνοντας πως η πιο συχνή απάντηση των πολιτικών είναι ότι δεν μπορούν δράσουν άμεσα γιατί τα “δραστικά” μέτρα προσκρούουν στην αντίσταση των ψηφοφόρων. 

 

Από την έρευνα της ΔΙΑΝΕΟΣΙΣ ( https://www.dianeosis.org/2017/06/climate_change/ ) οι αλλαγές στο κλίμα της Ελλάδας εκτιμάται ότι θα είναι οι εξής:

1) Η θερμοκρασία αναμένεται να αυξηθεί κατά μέσο όρο κατά 2,5 βαθμούς Κελσίου σε σχέση με το διάστημα 1961-1990. Κατά τόπους η αύξηση θα φτάσει τους 3,8 βαθμούς τους θερινούς μήνες

2) Οι ημέρες με καύσωνα (θερμοκρασία άνω των 35 βαθμών Κελσίου) αναμένεται να αυξηθούν κατά 15-20 ετησίως μέχρι το 2050

3) Αντίθετα, οι ημέρες με νυκτερινό παγετό θα μειωθούν σημαντικά, ιδίως στη Βόρεια Ελλάδα (έως και κατά 40 ημέρες ετησίως).

4) Ταυτόχρονα εκτιμάται ότι η βροχόπτωση θα μειωθεί κατά 12% κατά μέσο όρο

5) Η στάθμη της θάλασσας, δε, εκτιμάται ότι θα ανέβει κατά 20 έως 59 εκατοστά, σύμφωνα με τα εναλλακτικά σενάρια.

6) Τα ακραία καιρικά φαινόμενα θα είναι πολύ πιο συχνά.

7) Οι περισσότερες περιφέρειες της Ελλάδας θα αντιμετωπίσουν αρνητικές επιπτώσεις, αλλά όχι με την ίδια ένταση. Τα μεγαλύτερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν η Κεντρική Μακεδονία, η Θεσσαλία, η Δυτική Πελοπόννησος και η Αττική.

 

Οι συνέπειες θα έχουν αυτές οι κλιματικές συνθήκες στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας

 

1) Η γεωργική παραγωγή θα πληγεί σημαντικά 

Η Ελλάδα γίνεται ξηρότερη.

Αυτό δεν σημαίνει ότι θα πάψει η αγροτική παραγωγή στη χώρα -απλά θα επηρεαστεί η ποσότητα της παραγωγής και το είδος των καλλιεργειών που μπορεί να υποστηρίξει το έδαφος. Σύμφωνα με τα περισσότερα σενάρια οι περιοχές της Θεσσαλίας και της Κεντρικής Μακεδονίας θα έχουν μειωμένη αγροτική παραγωγή, ενώ κάποια σενάρια προβλέπουν θετικές συνέπειες σε πιο εύκρατες περιοχές όπως η Κρήτη.

 

2) Ο τουρισμός θα επηρεαστεί έντονα.

Τα νέα για τον τουρισμό δεν είναι όλα αρνητικά. Τα καλοκαίρια θα υπάρχουν περισσότεροι καύσωνες, οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις -όπως και όλα τα υπόλοιπα κτίρια- θα καταναλώνουν περισσότερη ενέργεια για ψύξη, και πολλές περιοχές (κυρίως νησιά) θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα υδροδότησης, αλλά σε πολλές περιοχές της χώρας η αύξηση της θερμοκρασίας πιθανότατα θα οδηγήσει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου. Η μείωση των ημερών κατά τις οποίες χρειάζεται δαπάνη ενέργειας για θέρμανση, δε, θα περιορίσει τις δαπάνες τουριστικών μονάδων που βρίσκονται σε χειμερινούς τουριστικούς προορισμούς.

Επιπλέον, μεμονωμένα είδη τουρισμού θα πληγούν σοβαρά. Όλα τα χιονοδρομικά κέντρα της χώρας θα αντιμετωπίσουν μεγαλύτερη πίεση, αλλά κυρίως αυτά που βρίσκονται σε χαμηλό υψόμετρο και κυρίως στα νότια (Μαίναλο και Χελμός).

Αυτό είναι κάτι που, βεβαίως, έχει ήδη αρχίσει να παρατηρείται διεθνώς. Στο Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού γίνονται ήδη προσαρμογές για να αντιμετωπιστεί ο περιορισμός των ημερών με χιόνι. Εκτιμάται ότι μια άνοδος της θερμοκρασίας κατά 2 βαθμούς Κελσίου τις επόμενες δεκαετίες θα θέσει εκτός λειτουργίας το 33% των χιονοδρομικών κέντρων της Ευρώπης.

Πολύ σημαντικά θα είναι και τα προβλήματα σε εκτεθειμένους στη φύση αρχαιολογικούς χώρους, και ειδικά σε αυτούς που βρίσκονται σε δασικές περιοχές ή σε τοποθεσίες με μεγάλη κλίση, που είναι ευάλωτες στη διάβρωση

 Μέχρι το 2050 οι ημέρες υψηλού κινδύνου κάθε χρόνο αναμένεται να αυξηθούν από 15% μέχρι και 70%, ανάλογα με την περιοχή. Η δε περίοδος αυξημένου κινδύνου θα αυξηθεί από 2 εβδομάδες το χρόνο σε 6.

 

3) Οι ακτές της χώρας

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του IPCC (2007) μέχρι το τέλος του αιώνα αναμένεται μια αύξηση της στάθμης της θάλασσας που θα κυμανθεί από 20 μέχρι 59 εκατοστά

Η Ελλάδα διαθέτει μια ακτογραμμή 16.000 χιλιομέτρων. Το 1/3 των Ελλήνων ζουν σε απόσταση μέχρι 2 χιλιομέτρων από την ακτή. Το 90% των τουριστικών υποδομών της χώρας είναι παράκτιες, ενώ το ίδιο είναι και το 35% της παραγωγικής αγροτικής γης, εξ ορισμού όλα τα λιμάνια, και οι περισσότερες μεγάλες πόλεις της χώρας. Οι επιπτώσεις, όπως φαίνονται στους χάρτες, είναι θεαματικές. Συνολικά, σύμφωνα με μια εκτίμηση (Sauter, 2013) από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας κινδυνεύει να χαθεί το 3,5% της έκτασης της χώρας. Εκτιμάται ότι το φαινόμενο μπορεί να έχει κόστος ίσο με περίπου το 2% του ΑΕΠ της χώρας.

 

4) Η ζωή των Ελλήνων

Πέρα από τις οικονομικές και τις περιβαλλοντικές συνέπειες, όμως, η κλιματική αλλαγή θα έχει αναπόφευκτες συνέπειες και στη δημόσια υγεία. Μια περαιτέρω αύξηση της θερμοκρασίας θα έχει δραματικές συνέπειες στο κόστος και στην ποιότητα της ζωής στην πόλη, αλλά και αναμενόμενες συνέπειες και στην υγεία ευπαθών ομάδων.

Το κόστος κατανάλωσης ενέργειας για ψύξη αναμένεται να αυξηθεί ραγδαία.

 

Εμείς μιλάμε σήμερα για όλα αυτά;

Τα σκεφτόμαστε στον σχεδιασμό των προγραμμάτων ΕΣΠΑ και στον σχεδιασμό για την εθνική και περιφερειακή ανάπτυξη ;