αναψάχνουμε τα καρστικά νερά

 Την τρίτη και τελευταία δέσμευσή του απέναντι στο δήμο Δελφών υλοποιεί το υπουργείο Υποδομών, καθώς η Διεύθυνση Έργων Ύδρευσης και Επεξεργασίας Λυμάτων  έβγαλε ήδη στον «αέρα» την προκήρυξη της μελέτης για την καταγραφή των αναγκών και τον εμπλουτισμό του υδροφόρου ορίζοντα.

Ειδικότερα θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι όταν η ΕΥΔΑΠ Παγίων είχε κατάσχει τους λογαριασμούς του Δήμου Δελφών διεκδικώντας την εξόφληση της οφειλής το υπουργείο είχε αναλάβει τρεις υποχρεώσεις, μέσω των οποίων θα αναγνώριζε το δικαίωμα της περιοχής για αντιστάθμισμα. Στο πλαίσιο εκείνης της συμφωνίας εντάσσεται η παρούσα μελέτη (σ.σ. προκήρυξη της οποίας δημοσιεύεται στη σελ 5).

Στην προκήρυξη και αναφορικά με τις αρδευτικές ανάγκες του ελαιώνα αναφέρεται ότι «έχει προκληθεί σημαντικό πρόβλημα υφαλμύρυνσης του υπόγειου υδροφορέα. Στο πλαίσιο της μελέτης θα διερευνηθούν και θα καθοριστούν οι αρδευτικές ανάγκες της πεδιάδας της Άμφισσας, θα διερευνηθούν εναλλακτικές λύσεις απόληψης ύδατος και έργα με μέριμνα την προστασία του υπόγειου υδροφορέα», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται. Για άλλη μια φορά λοιπόν θα αναζητηθούν τα καρστικά νερά της Γκιώνας, καθώς έχει ήδη γίνει η πρώτη μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας υπάρχουν στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η διαφορά είναι ότι οι παροχές για το δήμο Δελφών δεν θα περιοριστούν σε αυτό το σκέλος, καθώς το «πακέτο» περιλαμβάνει τα αντλιοστάσια, και τις ανάγκες ύδρευσης.

Επιπλέον η μελέτη αυτή καλύπτει και άλλες λίμνες και ποταμούς, όπως Κηφισό, Υλίκη, Εύηνο, Ασωπό…

Η χρονική διάρκεια εκτέλεσης του έργου είναι 18 μήνες και ο προϋπολογισμός του  449.965,22 ΕΥΡΩ χωρίς ΦΠΑ. Ημερομηνία και ώρα λήξης της προθεσμίας υποβολής των προσφορών ορίστηκε στις 10/04/2019, ημέρα Τετάρτη και ώρα: 10:00 πμ. Ημερομηνία και ώρα ηλεκτρονικής αποσφράγισης των προσφορών έχει οριστεί στις 16/04/2019, ημέρα Τρίτη και ώρα: 11:00 πμ.

Η αρμόδια Διεύθυνση στην προκήρυξη του έργου αναφέρει ότι στο Εξωτερικό Υδροδοτικό Σύστημα (ΕΥΣ) περιλαμβάνονται και περίπου 70 γεωτρήσεις, για την  αξιοποίηση του υπόγειου υδατικού δυναμικού των καρστικών υδροφορέων του μέσου όρου του Β. Κηφισού, της Υλίκης και της Β.Α. Πάρνηθας. Οι γεωτρήσεις λειτουργούν σε ομάδες και, με εξαίρεση αυτή της Μαυροσουβάλας, χρησιμοποιούνται σήμερα εφεδρικά.

Τα έργα μεταφοράς του ΕΥΣ περιλαμβάνουν ένα εκτενές δίκτυο υδραγωγείων, το

οποίο ξεπερνά τα 400km σε μήκος, και ένα πλήθος αντλιοστασίων.

Το σύνολο αυτών των υδάτων τροφοδοτεί μέσω των έργων και των υποδομών που ανήκουν στην κυριότητα της ΕΥΔΑΠ ΠΑΓΙΩΝ ΑΕ, το δίκτυο της ΕΥΔΑΠ ΑΕ αλλά και περιοχών και Δήμων που βρίσκονται κατά μήκος της διαδρομής του υδραγωγείου (π.x. Θήβα, Τανάγρα, Δελφοί, Μάνδρα – Ειδυλλία, κ.ά.).

Στο πλαίσιο της μελέτης, ενδεικτικά, θα εξεταστούν:

α) η διερεύνηση των δυνατοτήτων ενίσχυσης του ισοζυγίου του υποσυστήματος

Μόρνου – Εύηνου.

β) οι όροι, οι προϋποθέσεις και οι εναλλακτικές λύσεις για διάθεση υδάτων με σκοπό την άρδευση της πεδιάδας της Άμφισσας Δήμου Δελφών με ταυτόχρονη προστασία του υπόγειου υδροφορέα, καθορισμός απαιτούμενης ποσότητας υδάτων.

γ) η εξεύρεση της προσφορότερης λύσης για τη βελτίωση και ενίσχυση της άρδευσης του Κωπαϊδικού πεδίου.

δ) η ενίσχυση των διυλιστηρίων Δήμου Δελφών, η διερεύνηση εναλλακτικών λύσεων υδροδότησης.

ε) οι όροι, οι προϋποθέσεις διάθεσης ύδατος από το ΕΥΣ, με σκοπό την αντιμετώπιση των προβλημάτων μόλυνσης του υπόγειου υδροφορέα στη λεκάνη απορροής του Ασωπού.

στ) η διερεύνηση και διατύπωση προτάσεων επί των προβλημάτων του υπόγειου υδροφορέα της περιοχής Μαραθώνα-Σχοινιά.

ζ) οι όροι, οι προϋποθέσεις και οι εναλλακτικές λύσεις ικανοποίησης νέων αιτημάτων καθώς και η διατήρηση διατιθέμενων ποσοτήτων υφιστάμενων καταναλωτών  (ιδιώτες και λοιποί φορείς) που δραστηριοποιούνται κατά μήκος του ΕΥΣ.

Η Ειδική Διαχειριστική Μελέτη, θα διερευνήσει τη δυνατότητα, τους όρους, τις προϋποθέσεις αλλά και την εξεύρεση εναλλακτικών λύσεων υδροδότησης για διάφορες χρήσεις σε άμεση συσχέτιση με:

α) τις πρόσθετες ποσότητες ύδατος με τις οποίες μπορεί να ενισχυθεί το Υδραγωγείο κατά προτεραιότητα από τις λεκάνες απορροής του Μόρνου και του Ευήνου

β) τις ποσότητες που μπορούν να διατεθούν, σε συνδυασμό με τη χωροχρονική

κατανομή της ζήτησης της περιοχής αρμοδιότητας ΕΥΔΑΠ ΑΕ (άρθ. 8 του ν.2744/99, όπως ισχύει), ώστε να μην επιβαρυνθεί η αξιοπιστία και η λειτουργικότητα του υφισταμένου υδροδοτικού συστήματος.

Η διερεύνηση η οποία θα υλοποιηθεί στο πλαίσιο της παρούσας Ειδικής Διαχειριστικής Μελέτης, θα πρέπει να παράσχει επαρκή και τεκμηριωμένη άποψη επί των διατυπωμένων ήδη αιτημάτων για την ικανοποίηση των περιοχών, είτε από εναλλακτικές πηγές υδροδότησης, είτε από το ΕΥΣ, εφόσον αυτό είναι εφικτό, καθώς και τους όρους, τις προϋποθέσεις, αλλά και τα πιθανόν απαιτούμενα νέα έργα για τη διάθεση αυτή.

Ειδικότερα επί των θεμάτων που αφορούν στην:

• Διερεύνηση δυνατοτήτων ενίσχυσης του ισοζυγίου των Φραγμάτων Εύηνου και Μόρνου

Απαιτείται η διερεύνηση των δυνατοτήτων ενίσχυσης του ισοζυγίου των Φραγμάτων Εύηνου και Μόρνου σε βάθος 40ετίας, προκειμένου τα έργα του ΕΥΣ να μπορούν να εξυπηρετήσουν πρωτίστως το σκοπό για τον οποίο υλοποιήθηκαν (ύδρευση της Μείζονος Περιοχής Πρωτευούσης), λαμβάνοντας υπόψη την επέκταση της χωρικής αρμοδιότητας της ΕΥΔΑΠ ΑΕ (άρθ.8, ν.2744/1999), αλλά και την έως σήμερα διαμορφωθείσα κατάστασης χρήσεων από και κατά μήκος του ΕΥΣ. Για τη  διερεύνηση και τις προτάσεις θα ληφθεί υπόψη, ιδίως: η επάρκεια και η ποιότητα των υδατικών πόρων, η προσφορά και η ζήτηση για νερό της Πρωτεύουσας, οι ανάγκες των περιοχών κατά μήκος του ΕΥΣ, τα ολοένα και περισσότερο εντεινόμενα  αιτήματα για διάθεση ύδατος για διάφορες χρήσεις στην Περιφέρεια Αττικής (περιοχές Ωρωπού, Αυλώνα), κοκ. Στην περίπτωση αυτή θα γίνει διερεύνηση για τη δυνατότητα εξεύρεσης εναλλακτικών πηγών υδροδότησης.

• Άρδευση πεδιάδας Άμφισσας (περιοχή Ελαιώνα)

Σε σημεία της περιοχή, λόγω των εκτεταμένων αρδευτικών γεωτρήσεων και της γειτνίασής της με την θάλασσα, έχει προκληθεί σημαντικό πρόβλημα υφαλμύρυνσης του υπόγειου υδροφορέα. Στο πλαίσιο της μελέτης θα διερευνηθούν και θα καθοριστούν οι αρδευτικές ανάγκες της πεδιάδας της Άμφισσας, θα διερευνηθούν εναλλακτικές λύσεις απόληψης ύδατος και έργα με μέριμνα την προστασία του υπόγειου υδροφορέα. Θα καθοριστούν, οι όροι και οι  προϋποθέσεις για διάθεση ποσοτήτων νερού από το υδραγωγείο Μόρνου – Ευήνου το οποίο μπορεί να βοηθήσει στην επίλυση του περιβαλλοντικού και αναπτυξιακού προβλήματος των αρδεύσεων της περιοχής, με αναφορά στο κόστος (λειτουργικό και νέων έργων) της διάθεσης αυτής.

• Παροχή νερού στην περιοχή της Κωπαΐδας

Στην περιοχή του Κεντρικού Κωπαϊδικού πεδίου, υπάρχουν ελλείψεις αρδευτικού νερού, καθώς κατά τους καλοκαιρινούς μήνες δεν υπάρχει επάρκεια των υφιστάμενων υδατικών πόρων για την κάλυψή τους. Επιπροσθέτως, κατά την λειψυδρία της Αθήνας της περιόδου 1990-1992, στα επείγοντα έργα ενίσχυσης της ύδρευσης της Αθήνας από υδρογεωτρήσεις της περιοχής της Κωπαΐδας και του Βοιωτικού Κηφισού μέσω του υδραγωγείου Διστόμου, προβλεπόταν και η ανάστροφη λειτουργία του συστήματος για την παροχή αρδευτικού νερού από το υδραγωγείο Μόρνου – Ευήνου στην Κωπαΐδα. Θα πρέπει να διερευνηθεί η βιωσιμότητα του σχεδιασμού αυτού, οι νομικές και κοινωνικές διαστάσεις του ζητήματος καθώς και οι όροι και οι προϋποθέσεις για τη διάθεση ποσοτήτων για την κάλυψη των αναγκών αυτών, αλλά και το αντίστοιχο κόστος.

• Υδροδότηση Δήμου Δελφών

Ειδικά για την περιοχή του Δήμου Δελφών, η Ειδική Διαχειριστική Μελέτη, θα εστιάσει στη διερεύνηση της δυνατότητας απόληψης νέων υδάτων από εναλλακτικές πηγές, και εφόσον προκύψουν νέες πηγές, θα καταγραφούν τα προτεινόμενα νέα έργα, με στόχο την ενίσχυση των διυλιστηρίων ύδρευσης της περιοχής.

• Εξυγίανση του υπόγειου υδροφορέα στην Περιοχή του Ασωπού ποταμού

Η περιοχή του Ασωπού και ειδικότερα το κατάντη τμήμα της, είναι επιβαρυμένο με υψηλές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και λοιπών χημικών ουσιών. Ως μέτρο  εξυγίανσης της έως σήμερα επιβαρυμένης κατάστασης του υπόγειου υδροφορέα, ως προσωρινή λύση και έως την οριστική επίλυση του περιβαλλοντικού προβλήματος, έχει προταθεί το θέμα της διάθεσης ακατέργαστου νερού από το ΕΥΣ. Απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση του συνόλου των ποσοτήτων ύδατος που μπορεί να διατεθούν για το σκοπό αυτό, τους όρους, τις προϋποθέσεις και τον τρόπο διάθεσής του στην περιοχή του Ασωπού, τόσο στα επιφανειακά όσο και στα υπόγεια υδατικά συστήματα.

• Περιοχή Μαραθώνα – Σχοινιά

Η περιοχή του Μαραθώνα χαρακτηρίζεται από εκτεταμένες αγροτικές καλλιέργειες και εξοχικές κατοικίες, οι οποίες έχουν επιφέρει εκτεταμένη υποβάθμιση στα υπόγεια υδατικά συστήματα της περιοχής. Επιπροσθέτως, η διαρκής υποβάθμιση του υπογείου συστήματος του Μαραθώνα, επηρεάζει το ευαίσθητο περιβαλλοντικά δάσος του Σχοινιά, καθώς βρίσκονται επί του ιδίου υδροφορέα. Από το υδροδοτικό σύστημα μέσω του φράγματος Μαραθώνα, ορισμένες ποσότητες θα μπορούσαν να διατεθούν στην «ανακούφιση» των υπογείων αυτών υδροφορέων χωρίς όμως να θέτουν εν κινδύνω τα αποθέματα ασφαλείας της πρωτεύουσας, γεγονός που χρήζει λεπτομερούς διερεύνησης.

• Παροχή αδιύλιστου νερού σε μεγάλες επιχειρήσεις

Κατά μήκος του ΕΥΣ, υφίστανται βιομηχανίες και βιοτεχνίες οι οποίες στην παραγωγική τους διαδικασία απαιτούν σημαντικές ποσότητες νερού, το οποίο δεν είναι εφικτό να ληφθεί από το τοπικό τροφοδοτικό δίκτυο ή από τους υπόγειους υδροφορείς, ενώ ήδη λαμβάνουν νερό από το ΕΥΣ. Απαιτείται διερεύνηση των διατιθέμενων ποσοτήτων, τη χωροχρονική κατανομή της ζήτησης, του τρόπου διάθεσης των υδάτων, τους όρους και τις προϋποθέσεις διάθεσης ύδατος σε νέους καταναλωτές.